środa, 23 stycznia 2013

Jan Bułhak i "Piękno Ziemi Śląskiej"


Okładka katalogu wystawy z 1938 roku wygląda tak (na egzemplarzu, który posiadam ktoś sobie coś zawzięcie notował):


A wśród 523 zdjęć (pokazanych podczas ekspozycji? czy tylko będących w kolekcji?) autorstwa 47 fotografów, motywów industrialnych (sądząc po tytułach, bo tylko 32 prace są reprodukowane w tym wydawnictwie) naliczyłem około setki. Co ciekawe, w tym zestawie tytułów pojawia się np. "Matka Polka" oraz "Portret Matki Polki" (obie mamy autorstwa Józefa Dańdy), dwa "Żubry", a także mnóstwo beskidzkich krajobrazów z obowiązkowymi góralami (ich nie liczyłem).
Jan Bułhak na wystawie pokazał 14 prac i zdobył II nagrodę (czyli był to także konkurs) za zdjęcie pt. "Wicher", którego jednak postanowiłem nie skanować (banał przeraźliwy...). Wklejam natomiast dwie fotografie industrialne, bo w przypadku autora "Fotografii Ojczystej" motywy to raczej rzadko przez niego rejestrowane.


W 2007 roku Muzeum Górnośląskie w Bytomiu pokazało wystawę "Jan Bułhak. Ziemia Śląska 1936". Okazało się bowiem, że w muzealnych zbiorach znajduje się kolekcja ok. 100 szklanych negatywów naświetlonych przez Bułhaka latem 1936 roku, kiedy na zlecenie Oddziału Sztuki przy Śląskim Urzędzie Wojewódzkim i Wojewódzkiej Komisji Turystycznej podróżował po regionie i robił zdjęcia. Kuratorem wystawy był nie pracujący już niestety w tej instytucji Marek Meschnik, zaś fotografie zaprezentowano w postaci stykowych kopi z negatywów 13x18cm, które podano w wersji soute, bez żadnych doświetleń i interpretacji w zakresie tonalnym (klisze te zresztą były mocno zniszczone i widać było na emulsji plamy, świadczące o procesie utleniania - ciekawe, czy poddano je planowanej wtedy konserwacji?). W pokazanym zestawie znalazły się widocznej powyżej kadry, ale motywów o stricte industrialnym charakterze nie było tam zbyt wiele i ewidentnie było też widać, że taka tematyka niespecjalnie Bułhaka pociągała... 

W przypadku zdjęcia pt. "Las kominów" mającego wg. organizatorów wystawy przedstawiać Hutę Falva (secundo voto "Florian") w Świętochłowicach (wydaje mi się jednak, że jest to raczej huta cynku "Silesia" w Lipinach), na prezentowanej podczas wystawy stykówce widać było np. szczegóły na budynkach hutniczych hal... (a tu mamy ciemne bryły) i niebo nad kominami wyglądało zdecydowanie mniej "dramatycznie". 
Zastanawiam się też, jaki konkretnie "Krajobraz górnośląski" pojawia się na drugiej fotografii, czy jest to może widok w kierunku Chorzowa Starego i dymiącej Huty Piłsudski (primo voto Königshütte) od strony Michałkowic lub Maciejkowic? Może ktoś z odwiedzających hiperrealizm ma jakiś pomysł w tym względzie?