David Spero, Celestial Church of Christ and Prevailing Word Ministries, Dalston, 2002
Ta seria brytyjskiego fotografa Davida Spero jest mi szczególnie bliska, w kontekście mojego własnego projektu „Niewinne oko nie istnieje”, w ramach którego sfotografowałem nie pełniące funkcji kultowej, dawne synagogi, bej ha-midrasze i domy modlitwy, jakie znajdują się w granicach współczesnej Polski. Patrząc na zdjęcia Spero, odkrywam pewne pokrewieństwa w metodzie pracy (co w znacznej mierze wynika z wyboru konwencji dokumentalnej, jak i samego charakteru fotografowanych obiektów), choć od razu muszę zastrzec, że „nieczytelny” często wygląd dawnych obiektów judaizmu w Polsce, jest konsekwencją zarówno Zagłady zaplanowanej i przeprowadzonej przez niemieckich nazistów, jak i realizowanej ciężką ręką, polskiej administracji w czasach powojennych.
David Spero, United Church of the Kingdom of God, Finsbury Park, 2003
Wydana w 2008 roku przez Steidla album pt. „Churches”, zawiera zdjęcia miejsc kultu religijnego różnych nurtów protestantyzmu na terenie Wielkiej Brytanii. Na pierwszy rzut oka jednak, fotografowane przez Spero budynki w niewielkim stopniu, mogą przekazać nam jakieś informacje, na temat takiej właśnie ich funkcji. To jak gdyby rodzaj rewersu zauważalnego tam procesu laicyzacji, bo przecież niemal na każdym kroku spotkać można na wyspach zamknięte kościoły anglikańskie (często zaadoptowane na sale gimnastyczne, biblioteki, etc.). Manifestacja postaw religijnych odbywa się więc na innym poziomie komunikatu wizualnego, funkcjonującego we współczesnym miejskim pejzażu. To bardzo ciekawe zjawisko i świetnie się stało, że Spero postanowił sporządzić rodzaj typologii takich właśnie, nie do końca "oczywistych” budynków i miejsc.
