"Moc pozdrowień z Oświęcimia śle Józek"

Czyli niejako tropem Pawła Szypulskiego i jego świetnej książki Pozdrowienia z Auchwitz, gdzie zreprodukowane są awersy i rewersy pocztówek z motywami obozowymi. Jak widać praca ta może być kontynuowana (może sam to nadal ciągnie?), ponieważ bez problemu wciąż można trafić na karty pocztowe z Oświęcimia, na których znajdziemy teksty mocno zaskakujące w kontekście tego, co widać na zdjęciach... Kupiłem ostatnio na Allegro trochę takich kart, które potrzebne mi są do pokazania ikonograficznych odniesień, istotnych w przypadku rzeźby Jana Wojtarowicza Deutsche Fabriken. Pracę tę oraz kilkanaście innych obiektów sztuki naiwnej nawiązujących do Zagłady, będziemy (oprócz mojej skromnej osoby zespół kuratorski tworzą: Erica Lechrer, Roma Sendyka i Magdalena Zych) pokazywać w trakcie wystawy w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, która otworzy się w trzecim tygodniu listopada bieżącego roku. Będę jeszcze o tym obszerniej i konkretniej informować.

(Ciemna materia)

Rae Armantrout

Odpowiedź

Chwilowy bezruch

który domaga się odpowiedzi.

Kiedy kończy się chwila?

*

Modlitwa ze Starbucksa:

"Niech dzień znów dobry będzie".


*
Cienie liści na chodniku:

słowo, które znaczy ślizgać się
niedbale,
po wielokroć,
bezwiednie pieścić.


*
Bowiem tak ukochałem świat

że wrobiłem 
jedynego syna

i go aresztowali.

[Wiersz w przekładzie Kacpra Bartczaka z tomu: Rae Armantrout Ciemna materia, Biuro Literackie, Stronie Śląskie 2018, s. 37. W ten oto sposób zadebiutowała w naszym kraju przedstawicielka poetyckiej formacji L=E=N=G=U=A=G=E, która to powstała w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku... Holy shit! To po szkole nowojorskiej coś się jeszcze w poezji amerykańskiej wydarzyło? Najwyraźniej... A czy po publikacji Ciemnej materii, per analogiam do oharyzmu*, jaki dał znać o sobie po wydaniu Twojej pojedynczości, pojawi się teraz masowy l=e=n=g=ł=y=c=z=y=z=m? Tzn. on już właściwie jest... Kto zgadnie, którego autora mam na myśli?]

* Jakkolwiek termin ten wprowadził Krzysztof Koehler dla oznaczenia poezji rezygnującej z odniesień wysokokulturowych (celem ataku była ówczesna twórczość Marcina Świetlickiego), to jednak szybko zaczął on być używany dla określenia dykcji poetyckiej "robię to i robię tamto". Zjawisku temu przypatrywał się uważnie Krzysztof Jaworski, który ułożył antologię Oharyzm polski, niestety nigdy nie wydaną na papierze. Była ona kiedyś dostępna w sieciowym piśmie Hiperrealizm, co spowodowało zresztą komiczną sytuację, gdy Jarosław Klejnocki (szeroko reprezentowany w tym zestawie polskich oharystów) zaczął grozić pozwami sądowymi jego redaktorom...

Tarnowiec, ul. Tarnowska

[17.09.2018  09:38]

Tak sobie na szybko podliczyłem, że mam już sfotografowane 24 murale, na których przedstawiony został Witold Pilecki (w tym na 11 jest głównym bohaterem). To znacznie więcej niż grafy z Janem Pawłem II (18 - z tym, że to głównie solówki) czy Danutą Siedzikówną "Inką" (14). A praca nad projektem wcale nie jest skończona... Iluzjonistyczny mural z Tarnowca (kiedy trafiłem w sieci na jego zdjęcia, byłem przekonany, ze został namalowany na szybie) jest swoistym rekordzistą, ponieważ pojawia się na nim jednocześnie 10 wizerunków Pileckiego, namalowanych na podstawie zdjęć. Widzimy tu także jego żonę i córkę, co również jest wyjątkowe, ponieważ bohaterowie patriotycznych murali to głównie mężczyźni (mimo ewidentnych procesów modernizacyjnych, jakie zaszły w naszym kraju po transformacji ustrojowej w 1989 roku, ciągle żyjemy w mocno patriarchalnym modelu społecznym...).

------------
Co słychać u Nikona (aktualizacja 09:27)?

Ciężkowice, ul. Łuczkiewiczów

[17.09.2018  08:32]

------------

Co słychać u Nikona (aktualizacja 14:52)?

Jak to napisał Krzysztof Jaworski w kapitalnym wierszu Cud w Brugsenie:

   Kto jeszcze raz powie, że Dania jest więzieniem,

   ten chuj.

(Chlusnęło narodem)

Kazimierz Wierzyński

ZAWRACANIE GŁOWY

Co mi pan głowę zawraca?

Godność ludzka?

Ja panu mówię - gnój,

Podnieśliśmy śluzy,

Chlusnęło narodem,

Popłynął jak powódź

I płynie, mówią, na nowe życie,

A ja panu mówię 

Jeden procent jest nasz,

Jeden procent jest czegoś wart

A reszta 

Do kina płynie, do żarcia,

Na ubaw wiejski, 

Na chamstwo z kastetem,

Nie pytaj pan co to kosztuje

I co z nimi potem robić

I na co ich wynieść,

Na godność ludzką?

Nie zawracaj pan głowy,

Ja panu mówię - gnój,

Zaorze się to i zasieje,

Trudny płodozmian, wiadomo,

Ale od czego nasza kultura,

Agrykultura, humanizm,

Inżynierowie dusz

Obmyślą od czego zaczynać,

Jak podciągnąć tę nadbudowę,

Tylko, mój panie, bazą jest gnój,

Gnój pospolity,

Łajno ojczyste,

Nawóz pod ziarno,

Gówno za pozwoleniem,

Nie żadna godność,

Nie żadna ludzkość,

To się wyprodukuje

Gdy przyjdzie czas.

[Wiersz pochodzi z tomu Czarny polonez (1968), a przepisałem go z książki Poeta pamięta. Antologia poezji świadectwa i sprzeciwu. Wybór: Stanisław Barańczak (Puls Publications, Londyn 1984), s. 17-18. Bardzo dziwnie czyta się ten tekst w realiach IV RP w budowie...]

Grójec, ul. Mogielnicka

[14.09.2018]

Mural z podpowiedzi.

A co słychać u Nikona?

(a gęsi przelatują kaligraficznie przez krajobraz oziminowego śniegu)

Breyten Breytenbach

20 sierpnia 2016

szary świt z lekką wilgocią

kiedy drzewo i krzew wydychają noc

nad wzgórzem księżyc oko czuwające

co wszystko rozumie

nie pokazuj palcem

usiądź na balkonie ze skrzyżowanymi nogami

i wdychaj zapachy ogrodu

drżenie fraz chwytaj w rytmach

ciało zwał kości zakopanych w mięsie

opiętych skórą

wspomnienie to dziwna rzecz

były nawoływania szakala noc w oddali

i jakie cisze ustąpią teraz

                          śpiewom słowików

dawniej cykady nawet nocą

przędły swoje dźwięczne sutry

by przybliżyć poruszenia

                          fałd na szatach

                          modlących się

a może to przewidzenie?

daleko w dolinie szczekanie psa

chwila drżącej śmierci także jest dobra

by w momencie życia

                           znów wolno było przeminąć

czy to przewidzenie

to zapamiętane życie?

skłoń się głęboko             odmawiaj po cichu

z niewidoczności wychyliło się światło

z wolna jak oddech

a księżyc do czysta

rozpłynął się w błękitnej bezdenności

Z cyklu:

skłoń się i mamrocz skłoń się i mamrocz

wiele słów o wiele słów

(w zakurzonym mieszkaniu)

Pośród zakurzonego mieszkania zapełnionego martwymi książkami,

już niezamieszkiwanego, i stertami niegdysiejszych nowin

i strojami, które kiedyś noszono w ogrodzie

letnimi popołudniami, rozkwitł przez jedną noc wazon

śnieżnobiałych róż, przyniesionych w prezencie

przez mężczyznę o poranionej dłoni. Tak jakby usta o wielu wargach

 z melancholijnym nieco pąsem wypowiedziały

za dużo wierszy. Piękno musi być wieczne, jest takie niespodziane

i ulotne. Nagle satynowy rękaw pojawia się nad stołem,

waży chropawe dźwięki, a gęsi przelatują kaligraficznie

przez krajobraz oziminowego śniegu. Nagle wszystko to jest

warte dystansu. Nawet gdy człowiek małowiele wie o metafizyce.

[Wiersze w przekładzie (z afrikaans) Jerzego Kocha z książki: Breyten Breytenbach Ciało wędrowne, Wydaswnictwo a5, Kraków 2018, s. 131-132, 106.]

Krzysztof Jaworski ZNANI-NIEZNANI, ale zawsze ciekawi

Książka dotarła do mnie dzisiaj pocztą, DZIĘKI!

A w środku tej naukowej i eseistycznej zarazem książki (jej tematyczną zawartość widać na skanie strony tytułowej), znalazłem też kawał fascynującej, acz i przerażającej poezji! Którą Krzysztof Jaworski zredagował wyśmienicie, korzystając z tzw. rybki, jaką przygotował dla niego "Wielki Żniwiarz Narodów Radzieckich (© Bertolt Brecht w przekładzie Witolda Wirpszy) oraz jego współpracownicy w osobach Gienricha Jagody, Mikołaja Jeżowa oraz Ławrientija Berii. Poemat ten wklejam poniżej in extenso:

Moment decydujący mocno rozwleczony w czasie

[Międzygórze, ul. Wojska Polskiego, 29.07.2018]

Historia związana z tym muralem jest taka, że namierzyłem go dość dawno temu, chyba jakoś pod koniec 2016 lub na początku 2017. Informację, a właściwie to tylko zdjęcie, znalazłem na stronie fanów Śląska Wrocław i byłem przekonany, że malowidło znajduje się gdzieś we Wrocławiu właśnie. Ponieważ kibice chwaląc się nowymi grafami w necie, nie podają ich lokalizacji w obawie przed wrzutami oponentów, więc znalezienie tego obiektu wydawało się być mocno problematyczne. Szukając w sieci murali o patriotycznej czy niepodległościowej treści (takie właśnie przymiotniki do słowa mural zadawałem googlowi),  graffiti to bez przerwy pojawiało mi się w wynikach, aż w końcu pod obrazkiem na forum kibicowskim wywiązała się mini dyskusja, gdzie ktoś z komentatorów wymienił miejscowość Międzygórze. Od razu spróbowałem przy pomocy google street view ustalić lokalizację muralu, ale mimo podróżowania tam i z powrotem ulicą Wojska Polskiego żaden z oglądanych budynków nie przypominał swym kształtem tego z wiszącej w necie fotografii. Postanowiłem więc pojechać do Międzygórza i znaleźć graffiti z marszu, co na miejscu okazało się równie problematyczne jak w sieci... Po półtorej godziny bezowocnych poszukiwań (owszem trafiłem przy okazji na "patriotyczny przystanek autobusowy" przy ulicy Śnieżnej), zaparkowałem auto przy tablicy informującej o zlokalizowanej w pobliżu zaporze oraz elektrowni wodnej. Olśniło mnie wtedy, że przecież muszą się tam gdzieś znaleźć domy dla pracowników obsługujących siłownię, więc na piechotę udałem się w kierunku tamy i okrężną mocno drogą trafiłem na mini osiedle mieszkaniowe oraz pawilon handlowy (dobrze pamiętający czasy PRL-u), na którego tylnej ścianie namalowano ten graf.

Jaki w sumie miły dzień...

Odezwał się Nikon... Koszt naprawy i wymiany trzech części to 1,4K... Ciekawe czy się wyrobią w 2 tygodnie (tydzień już minął)?

Rano zapuściłem Concerti per le Solennita Vivaldiego (teraz też lecą) w fenomenalnym wykonaniu Giuliamo Carmignoli - skrzypce i orkiestry - Sonatori de La Giociosa Marca (próbowałem kupić ich inne wspólne nagrania, ale nakłady są wyczerpane, co wcale nie dziwi). Carmignola był uczniem dwóch moich ulubionych wykonawców sonat i partit na skrzypce solo Jana Sebastiana Bacha - Nathana Milsteina oraz Henryka Szerynga, co fajnie daje znać o sobie w jego grze.

Po powrocie do domu, odebrałem na poczcie przesyłkę z sklepu www.multikulti.com z motetami Jana Dismasa Zelenki w wykonaniu Alexa Pottera (kontratenor) i Capriccio Barockorchester.

Ściągam więc celofan z opakowania CD i wkładam płytę do odtwarzacza...

Jest 13:36.

(z łokciami opartymi o szafkę ręcznie malowaną w kwiaty i gruchające gołąbki)

Jiří Kolář

- MA MINĘ NIEWINIĄTKA

czy ta stara świnia
nie mogła zaczekać na mój powrót? -
piekliła się dziewczyna.
- Zimno mi, 
chcesz żebym zamarzła?
Oby Bóg chciał mnie już zabrać do siebie,
mamrotała staruszka
pochylona nad miednicą,
w podciągniętej do góry koszuli nocnej,
z łokciami opartymi o szafkę
ręcznie malowaną w kwiaty
i gruchające gołąbki.
- A kiedy mnie zabierze?
Chyba nigdy, boby uciekł,
gdyby przyszedł i zobaczył
ten gnój w twoim łóżku,
niech go codziennie sprząta,
wtedy zobaczy, jakie to szczęście! -
odpowiedziała dziewczyna i dalej
zmywała szczotką kał
z sinych, sflaczałych ud.
Chłopczyk z szabelką,
w papierowej czapce na głowie
przyglądał im się zza pieca
wytrzeszczonymi oczami.
W drzwiach stanęło słońce.

[Tekst w przekładzie Renaty Putzlacher-Buchtovej z książki: Jiří Kolář Naoczny świadek, Dziennik z roku 1949, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Kraków 2012, s. 110. Trochę to przypomina sytuacje z Obrzędów intymnych Zbigniewa Libery, ale zapis Kolářa powstał 35 lat wcześniej...]

Krzysztof Miller ROK 1989

Niestety nie dotarłem do Domu Spotkań z Historią na wystawę zdjęć Krzysztofa Millera Rok 1989, ale udało mi się kupić katalog tej ekspozycji w świetnej krakowskiej Głównej Księgarni Naukowej przy ulicy Podwale 6*. Ta licząca 64 strony książeczka jest sensownie-minimalistycznie złożona i zawiera 48, głównie czarno białych zdjęć oraz dwa nieprzegadane teksty autorstwa Pawła Smoleńskiego oraz Waldemara Gorlewskiego (z tym, że ten drugi mógłby sobie naprawdę dać spokój z przypominaniem, jak to koledzy fotoreporterzy mieli zwyczaj nazywać Millera "Nikiforem fotografii"). Oglądam ten albumik tam i z powrotem, patrzę na zdjęcia Krzysztofa przedstawiające świat, sytuacje, zdarzenia, które doskonale pamiętam, a jednocześnie "wyciskające" z nich esencję tamtego czasu, kadry idealnie trafione pod względem kompozycyjnym oraz semantycznym. Ponure zdjęcia wykonane podczas rewolucji w Bukareszcie zimą 1989, zaraz na wiosnę 1990 oglądałem prezentowane w Krakowie (tylko gdzie to było? w przestrzeni Bunkra Sztuki, który nosił wtedy nazwę Galeria BWA? nie mogę sobie tego przypomnieć...). Dobrze natomiast pamiętam, że na wystawie była zamieszczona informacja, iż wszystkie fotografie zostały wykonane na negatywie Fotopan HL. Czy ktoś jeszcze kojarzy te świetne filmy  śp. Fotonu-Bydgoszcz (wytwarzane zresztą na licencji Ilforda)? Wertując katalog wystawy Rok 1989 pomyślałem sobie, że zastosowana tu oszczędna metoda prezentacji zdjęć tragicznie zmarłego fotoreportera (może w kilku miejscach zbyt "katalogowa"), dobrze się sprawdza, więc może w taki sposób należałoby przygotować jakąś większą publikację albumową? Wydana dwa lata temu przez Agorę książka Niedecydujący moment to niestety porażka... Owszem, wiem że sam Krzysztof Miller ją układał (i zapłacił za to wysoką cenę, bo powrót do wojennych kadrów wykończył go psychicznie), ale też layout tej publikacji jest beznadziejny, nieznośnie nonszalancki wobec klasy zamieszczonych w tym albumie fotografii.

----------

* Niestety byt tej instytucji jest zagrożony, ponieważ budynek, a właściwie to cały kwartał domów, kupił pewien ekspansywny biznesmen, co się lubuje w ściganiu na quadach (dodatkowo jest kuzynem znanego krakowskiego europosła) i chce tam urządzić galerię handlową... 

(Trzeba to wszystko zniszczyć)

Jarosław Iwaszkiewicz

*     *     *

Jak wygląda negatyw kolorowej fotografii?

Po co są anteny przy telewizorach?

Jaska jest podstawowa zasada maszyn matematycznych?

Co musi umieć człowiek

lecący na księżyc?

Czemu równa się objętość

kopuły świętego Piotra?

Dlaczego struktura kryształu?

Co mówi Piaget, Ricoeur, Adorno, Starobinski?

Dlaczego Lévi-Strauss nie lubi Malinowskiego?

Czy badania Jacobsona zmienią strukturę Pana Tadeusza?

Co znaczy okrzyk Galilaee vicisti?

Dlaczego Golem wszedł do mojego domu?

Dlaczego Mr. Hyde siedzi przy moim biurku?

Dlaczego pogrzeb biesa odbywa się pod moimi oknami?

Trzeba to wszystko zniszczyć

Niech będzie cicha plaża i zupełny brak

pytań

wszelkich pytań

[No proszę, i on to wiedział... Wiersz kończący Śpiewnik włoski (s. 77). Ewidentnie się starzeję i coraz bardziej mi podchodzą teksty podszyte takim rozliczeniowym nihilizmem. Z którym zresztą nie radzą sobie rodzimi akademiccy literaturoznawcy, tzn. omijają temat szerokim łukiem bidule.]

(a przed nią dymią wszystkie cementownie)

Jarosław Iwaszkiewicz

Pożegnanie

Etna ta wielka pani zbiera fałdy sukni

i schodzi na dół ciągnąc tren swój biały

a przed nią dymią wszystkie cementownie

świece stawiając jak przy katafalku

jedwab glicynii i aksamit

bougainvilli czerwonych jak krew pod równikiem

niedobrze wyglądają razem deszcz je przekreśla

nad ruinami mocniej pachną pomarańcze.

To już ostatnia chwila. Po czterdziestu latach

jak obojętne z kochanką rozstanie

nawet nie widzi mnie ona zbłąkanego

pośród mizernych starych i zwątpiałych.

Jeszcze tylko blask jeden jeden biały obłok

i obłąkana droga pełna karaluchów

i nic i świat się nie skończy tak zaraz

i chora suka wyszła na drogę. Żegnajcie.

[Jarosław Iwaszkiewicz, Śpiewnik włoski, Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, Warszawa 1989, s. 39. Nawet nie pamiętałem, że kupiłem kiedyś tę książkę... I chyba nie czytałem jej zbyt często? A teraz, kiedy oddałem się lekturze podczas kąpieli - jak to zawsze czynię - wpadła mi do wody... Czytam ten tom i szukam wrażeń, obrazów, sytuacji, jakich sam doświadczyłem podczas wyjazdów do Włoch. Bardzo dziwna interpunkcja jest w tym pięknym wierszu...]

Warka, ul. Wichradzka

[03.09.2018]

Chwilowy powrót do D700 jest doświadczeniem specjalnej troski...

Jasnym jest też, że to zdjęcie nie wejdzie do książki.

Na razie otrzymuję korespondencję wysyłaną automatycznie. Wyrok (wyszczególnienie usterek oraz ich wycena) jeszcze nie zapadł.