(a gęsi przelatują kaligraficznie przez krajobraz oziminowego śniegu)

Breyten Breytenbach

20 sierpnia 2016

szary świt z lekką wilgocią

kiedy drzewo i krzew wydychają noc

nad wzgórzem księżyc oko czuwające

co wszystko rozumie

nie pokazuj palcem

usiądź na balkonie ze skrzyżowanymi nogami

i wdychaj zapachy ogrodu

drżenie fraz chwytaj w rytmach

ciało zwał kości zakopanych w mięsie

opiętych skórą

wspomnienie to dziwna rzecz

były nawoływania szakala noc w oddali

i jakie cisze ustąpią teraz

                          śpiewom słowików

dawniej cykady nawet nocą

przędły swoje dźwięczne sutry

by przybliżyć poruszenia

                          fałd na szatach

                          modlących się

a może to przewidzenie?

daleko w dolinie szczekanie psa

chwila drżącej śmierci także jest dobra

by w momencie życia

                           znów wolno było przeminąć

czy to przewidzenie

to zapamiętane życie?

skłoń się głęboko             odmawiaj po cichu

z niewidoczności wychyliło się światło

z wolna jak oddech

a księżyc do czysta

rozpłynął się w błękitnej bezdenności

Z cyklu:

skłoń się i mamrocz skłoń się i mamrocz

wiele słów o wiele słów

(w zakurzonym mieszkaniu)

Pośród zakurzonego mieszkania zapełnionego martwymi książkami,

już niezamieszkiwanego, i stertami niegdysiejszych nowin

i strojami, które kiedyś noszono w ogrodzie

letnimi popołudniami, rozkwitł przez jedną noc wazon

śnieżnobiałych róż, przyniesionych w prezencie

przez mężczyznę o poranionej dłoni. Tak jakby usta o wielu wargach

 z melancholijnym nieco pąsem wypowiedziały

za dużo wierszy. Piękno musi być wieczne, jest takie niespodziane

i ulotne. Nagle satynowy rękaw pojawia się nad stołem,

waży chropawe dźwięki, a gęsi przelatują kaligraficznie

przez krajobraz oziminowego śniegu. Nagle wszystko to jest

warte dystansu. Nawet gdy człowiek małowiele wie o metafizyce.

[Wiersze w przekładzie (z afrikaans) Jerzego Kocha z książki: Breyten Breytenbach Ciało wędrowne, Wydaswnictwo a5, Kraków 2018, s. 131-132, 106.]

Przyłóż ucho do pęknięcia mojego kraju

Antjie Krog

Przyłóż ucho do pęknięcia mojego kraju

                                                        Cynthia Ngewu:

                                                        to, co

                                                        oni nazywają

                                                        pojednaniem... o ile

                                                        dobrze rozumiem...

                                                        jeśli to znaczy, że

                                                        przestępca, ten

                                                        mężczyzna, który

                                                        zabił Christhopera

                                                        Pieta, jeśli to

                                                        ma znaczyć,  że on znów

                                                        stanie się człowiekiem, ten

                                                        mężczyzna, tak że ja, my wszyscy

                                                        na powrót otrzymamy nasze

                                                        człowieczeństwo... to

                                                        zgadzam się, wtedy 

                                                        popieram

                                                        to

ekspozycja: pan Bernard utracił swoje człowieczeństwo mógł

mordować gdyż nie był już dłużej człowiekiem

by mu wybaczyć otwiera się przed nim możliwość

całkowitej zmiany i odzyskania człowieczeństwa

to że pani Ngewu odebrano syna w oczywisty sposób

rzutowało na jej własne człowieczeństwo

otwiera się przed nami wszystkimi możliwość

by zacząć sięgać do pełni naszego człowieczeństwa

innymi słowy ja wybaczam tobie abyś mógł

zmienić się  t u t a j  scalić się  t u t a j

bym mogła moje własne wplecenie-wpośród-do-spójności

odnowić by celebrować pełnię mojego człowieczeństwa już na ziemi

antyekspozycja: pan Bernard nie rozumie takiego przebaczenia

wierzy w jednostkę i że tylko Jezus może mu wybaczyć

przebaczeniem które uczyni z niego nowego człowieka na tamtym świecie

amnestia to jedynie proces prawny gdyż morderstwo było kwestią poleceń

z tym samym osłupieniem kiedy otrzymał przebaczenie o które nie prosił

przyjmuje teraz wściekłość i rozżalenie ludzi gdy widzą

że on się nie zmienia że nigdy nie  z a c z n i e  się zmieniać

gdyż nie czuje się z nimi związany a oni pojmują

że na próżno próbowali wpleść wzajemne związki w

cementowy bunkier żyjący w bieli pana Bernarda

[wiersz w przekładzie Jerzego Kocha z książki: Antjie Krog Ciało ograbione, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017, str. 53-54. Niestety nie mogłem być na spotkaniu z poetką, jakie miało miejsce podczas tegorocznej edycji Miłosz Festival (przy okazji czego wydano ten tomik...) Bo czy literackie z nazwy wydawnictwo, które specjalizuje się ostatnio głównie w publikowaniu książek pisanych przez medialnych celebrytów, opublikowałoby na własną rękę tomik przekładów z afrikaans?]

Cud

Antjie Krog

cud

należę do tego kraju

to on mnie uczynił

nie mam innego kraju

niż ten właśnie

niezmierzona jest moja miłość do niego

trudna twarda i bez ogródek

nie wierzę w cuda lecz uwolnienie

mojego kraju w pokojowy sposób

było cudem - zdumienie i zawrót głowy zapamiętałam

coś niedoścignionego zapamiętałam to pozostanie ze mną

wiem ten kraj co teraz płonie w protestach niegdyś

został zmontowany z nadziei - to pozostanie ze mną

nawet jeśli wszystko jest spękane wybrakowane

rozłazi się ginie i staje się pośmiewiskiem - ta

chwila co dana nam była wszystkim jak w miejsce

zemsty przesypuje się między palcami niczym piasek

należę do tego kraju

to on mnie uczynił

nie mam innego kraju

niż ten właśnie

rozdrażnieni obrażeni nawzajem trwonimy się

i nawzajem przelewamy bezkarnie swoje życia

chcieliśmy stworzyć ostoję dla biednych dla zwykłych

dla bohaterów dla powabnych dla utalentowanych i okaleczonych

lecz nasze cmentarze zamulone zainfekowanymi ignorantami

zamordowanymi zgwałconymi zgnębionymi

wiem mój kraj niegdyś

został zmontowany z nadziei - to pozostanie ze mną

słuchamy naszych przywódców

trajkotania wirówek suchej jak wiór nicości

niezmierzona jest moja miłość do kraju

trudna twarda i bez ogródek

wszystko robimy by stać się ofiarą samą siebie

pochwyceni chciwością niezdolni do wizji

nie mamy już pojęcia że można inaczej niż

brutalnie i bojaźliwie niż okrutnie dla siebie nawzajem

należę do tego kraju

to on mnie uczynił

nie mam innego kraju

niż ten właśnie

niezmierzona jest moja miłość do kraju

trudna twarda i bez ogródek

nie wierzę w cuda lecz uwolnienie

mojego kraju w pokojowy sposób

było cudem - zdumienie i zawrót głowy zapamiętałam

coś niedoścignionego zapamiętałam

to pozostanie ze mną

                           (według Davida Grossmana)

[wiersz w przekładzie Jerzego Kocha z książki: Antjie Krog Ciało ograbione, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017, str. 50-53]