(Dlatego jestem tutaj)

Janina Katz

Pejzaż

                                                                            Pamięci Kornela Filipowicza

Widziałam go wczoraj w parku.

Ubrany jak na ryby,

z wędką,

papierosem w ustach

i dyndającą u paska

piersiówką.

Lecz przecież on umarł 

piętnaście lat temu.

Słyszałam, że do końca

przypominał siebie:

gotycka postać,

wysoki, prosty

jak świeca.

Nie miałam odwagi

zatrzymać go i powiedzieć:

„Dzień dobry, tu nie ma rzek,

a gdzie nie ma rzek,

tam nie ma i ryb‟.

Gdy jeszcze żył,

kupił bukiecik fiołków,

wsadził mi go w usta

i powiedział „szczęśliwej podróży‟.

Dlatego jestem tutaj.

Netanya

W dole

oglądane z urwiska,

było wszystko,

za czym tęskniłam:

Plaża, morze

i daleko w wodzie

brązowa sylwetka

- rzeźba doskonała -

w czarnym trójkącie,

okrywającym płeć,

co łatwo było zgadnąć.

Szalom Ça va Wie geht's

Mężczyzna podaje mi rękę.

Z ust wypływa 

strumień słów.

Ten poranek jest jeszcze piękniejszy

niż poprzednie.

Teraz zmarnowany.

Mężczyzna ma na sobie szorty i czapkę z daszkiem.

Używa wszystkich języków naraz.

À tout à l'heure

mówi, i dalej po polsku:

Czy pani matka tez szła w Marszu Śmierci

z Buchenwaldu do Gliwic?

Nie, mówię.

Tylko w Mühlhausen.

Tam nie było tak źle.

Bez przerwy się uśmiecha.

Przykro mu, że nie pamięta mojego języka.

À tout à l'heure

powtarza i idzie do drzwi.

Zduszone westchnienie ulgi
świdruje powietrze.

A ja muszę się spieszyć.
Z powrotem na urwisko,
odnajduję opalonego człowieka
w czarnym trójkącie,
który podkreśla jego płeć.

Mężczyzna staje przy drzwiach, 
odwraca się.
Pani tak dużo wie - 
mówi, 
wskazując na moją książkę.
Wszyscy Żydzi dużo wiedzą
- obiecuję uroczyście.
Nie całkiem rozumie,
co mam na myśli.
To było tak dawno temu
- mówi.
Kiedy się zaczęło
miałem czternaście lat.

Przepraszający uśmiech
rozdziera mi serce,
by zaraz je uciszyć.
Co za siła.
Co za rzemiosło.

[Z książki Powrót do jabłek wydanej w 2011 roku przez Bibliotekę Śląską (s.105, 119-120). Zastanawia mnie ten gest z bukiecikiem fiołków, brzmiący/wyglądający dość dwuznacznie. Nigdy nie spotkałem w realu Kornela Filipowicza, ale kilku moich rówieśników piszących prozę, pielgrzymowało z maszynopisami do mieszkania obwieszonego obrazami Marii Jaremianki. W tamtych czasach (Filipowicz zmarł w roku 1990) podobno było to w Krakowie młodoliterackim rytuałem. Czego - dzięki swoistej kombinacji karmicznej - na szczęście nie doświadczyłem.]