(bo uwierzyliśmy, że wolność to uświadomiona konieczność życia w naszym najlepszym ze światów, który buduje jeszcze lepszy, lepiej dopasowany świat)

Ryszard Krynicki

CO PEWIEN CZAS

Co pewien czas ktoś płonął na stosie

mędrcy, szaleńcy, przypadkowi świadkowie,

którymi mógł być każdy z nas

kobiety, które na każdym łóżku

swojej przypadkowej epoki

płonęły jak książki

za urojone i prawdziwe kontakty z urojonymi i prawdziwymi diabłami

jak książki oprawione w naszą nieludzką skórę

głosujący za, przeciw - i wstrzymujący się od głosu

co pewien czas nasze złe czasy zmieniały się na gorsze

właściciele narodów głosili wtedy, że jest coraz lepiej

a będzie jeszcze lepiej

im dłużej trwały przemówienia - tym bardziej wydłużały się kolejki,

ostatni w kolejce czuli za sobą tuż, tuż miedziane czoło

nadciągającego czasu

jedni dogorywali w obozach koncentracyjnych

w łagrach na dalekiej północy

swoich najlepszych czasów,

ginęli bez wieści,

drudzy wiedzieli o tym lecz mogli uwierzyć,

albo wiedzieli o tym lecz nie chcieli uwierzyć,

antyfaszyści ginęli z ręki antyfaszystów,

głód i tłok wyzwalały w nas najgorsze instynkty,

co pewien czas w encyklopediach naszych najlepszych czasów

epitety zamieniały się miejscami, hasła przybywały i ubywały,

ulice zmieniały swoje nazwy, w gazetach ubywało jednych,

przybywało innych słów,

za którymi kryła się zagłada całych pokoleń i narodów,

czytelnicy otwierali swoje gazety zamykając jednocześnie drzwi

wiodące do prawdziwego świata,

hasło bóg zajmowało coraz mniej miejsca, hasło człowiek brzmiało dwuznacznie,

godzina policyjna mogła trwać latami

co pewien czas,

zabijaliśmy czas, spędzaliśmy życie,

spędzaliśmy czas, zabijaliśmy życie,

wielu gniło w więzienia swojej przypadkowej epoki,

wielokrotnie zdradziecki nóż cudzego serca wbijał się w nasze serca

byli banici

i ci, którzy nadaremnie starali się wyjechać za granicę

swej przypadkowej epoki

walka o pokój pochłaniała tyle samo ofiar

co walka o władzę

ktoś zamiast walczyć z wrogiem wewnętrznym,

który opanował jego serce

zdradzał przyjaciół,

co pewien czas

czerwony ołówek ogłupiałej cenzury śmierci,

w której najczęściej pracują absolwenci Historii i Prawa

wykreślał czyjąś otwartą bagnetem twarz

dawno straconą przez swojego przypadkowego właściciela i niewolnika

w zatrzaśniętych pośpiesznie okładkach legitymacji

przypadkowego zjednoczenia poufnych rozmówców,

poufnego zjednoczenia przypadkowych rozmówców,

potulnego zrzeszenia przymusowych rozmówców,

przymusowego zrzeszenia potulnych rozmówców,

prywatnego zjednoczenia itd. swojej epoki

co pewien czas te legitymacje z przytrzaśniętymi twarzami

płonęły na stosach,

jątrzyły jaskrawe ciała prezydialnych stołów,

rozżarzały czerwone sukno nieludzkiego świata

sztuczną krwią nabiegały nylonowe flagi,

co pewien czas nasze serca i twarze były jak proporce przechodnie,

co pewien czas byliśmy na ustach wszystkich,

usta wszystkich przyjmowały nas lub wypluwały

młodzi walczyli ze starymi, starzy z młodymi,

nie mogło dojść do równowagi,

bo ci pierwsi starzeli się o wiele prędzej, niż odważali się mówić ci drudzy

i tak wyprzedzaliśmy epokę

to co nazwaliśmy szczęściem - młodość -

otrzymaliśmy w darze od natury, a nie od państw, które były naszymi właścicielami

jedni gnili w więzieniach lub obozach psychiatrycznych,

innym przyznawano odznaczenia i wysokie emerytury,

paserzy zostawali ambasadorami,

co pewien czas historia, której absolwenci najczęściej

pracują w ogłupiałej cenzurze śmierci,

przyznawała rację jednym odmawiając jej innym,

co pewien czas nasi syci rówieśnicy

z zawiści lub głupoty pozbawiali nas środków do życia,

co pewien czas burzono pomniki

laureatów swojej przypadkowej epoki

i rehabilitowano pośmiertnie ofiary laureatów

minionej epoki

co pewien czas zabalsamowana mumia Stalina

byłą gotowa do powrotu,

co pewien czas zawodowi mordercy

ustanawiali karę śmierci,

rak kłamstwa toczył epokę,

która jak każdy śmiertelnie chory do końca naiwnie wierzyła,

że toczy się o własnych siłach ku lepszej przyszłości

co pewien  czas nie mieliśmy czasu,

na to, aby próbować zmieniać nasze czasy,

odróżnić czas naszego jedynego życia

od wielu czasów, w których przyszło nam żyć,

politycy, kaznodzieje, artyści i poeci

zawsze znajdowaliśmy coś na ich usprawiedliwienie,

czasami chcieliśmy po prostu przeżyć,

bo uwierzyliśmy, że wolność to uświadomiona konieczność

życia w naszym najlepszym ze światów,

który buduje jeszcze lepszy, lepiej dopasowany świat

i nie może już znaleźć dla siebie żadnego wolnego miejsca, żadnej luki

w powszechnej szczęśliwości

[Wiersz brzmi nadzwyczaj aktualnie, choć powstał jakieś pół wieku temu. Tak oto pewne sprawy zatoczyły koło. Tekst pochodzi z tomu Nasze życie rośnie, opublikowanego w 1981 roku drugim obiegu w Wydawnictwie ABC, s. 96-99.]