Henrik Saxgren "Bus fra Bagdad"

W końcu dotarł do mnie album (Dzięki Gregor za prezent!!!). Pisałem kiedyś (pięć lat temu...) o tym projekcie, no i mam teraz podsumowującą to przedsięwzięcie książkę, opublikowaną w 2012 roku w duńskim wydawnictwie Gyldenal (he he he, jak wpisałem do ichniejszej wyszukiwarki nazwisko autora, program zapytał czy może chodziło mi o "satyren"). Przez te pięć lat nikt w Polsce o serii Saxgrena nie napisał (wyłączając mojego blogowego posta), no bo po co komentować takie dokumentalne projekty fotograficzne ze społecznym przesłaniem, w dodatku jeszcze o imigrantach... Fotografując kierowczynie i kierowców kopenhaskich autobusów, którymi są najczęściej przybysze z różnych stron świata, Saxgren starał się zaprezentować te osoby w rodzinnym gronie, pokazać więzi jakie łączą ludzi, niezależnie od kręgu kulturowego z jakiego się wywodzą czy wyznawanej religii. I to mu się - jak myślę - udało, jakkolwiek można postawić pytanie, czy tego typu aktywność artystyczna i społeczna mogą kogoś przekonać do zmiany zdania wobec ludzi, których traktuje jako "obcych"? Obawiam się, że na gruncie polskim takie przedsięwzięcie poniosłoby spektakularną klapę, być może zresztą też dlatego rodzimi komentatorzy wydarzeń artystycznych o Saxgrenie milczą... 

Inside Poland

To tytuł albumu Marian Schmidta, który jest pokłosiem tegorocznej wystawy, jaka miała miejsce w Domu Spotkań z Historią w Warszawie. Książka prześwietna (zapewne gdzieś o niej napiszę na papierze), zaś widoczne poniżej zdjęcie wykonane zostało podczas pierwszomajowego pochodu w Warszawie w 1977 roku. Jak należy przypuszczać, uczucia widocznych na fotografii kolejarzy względem Leonida Breżniewa (ówczesnego I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, obecnego na transparencie za ich plecami), były równie szczere i gorące, jak leśników zwiezionych niedawno autobusami z całego kraju na wiec poparcia dla Ministra Środowiska Jana Szyszki... 

[Marian Schmidt Inside Poland, str. 22]

OSIEDLE POWSTAŃCÓW

[Łomianki, ul. Jedności Robotniczej, 17.12.2017]

Słynne graffiti z Łomianek na niezdekomunizowanej jeszcze ulicy (jak w ogóle może funkcjonować jedność robotnicza w kraju o neoliberalnym ustroju, którego jednym z filarów jest brak tejże?). Jak wszyscy wiedzą, w pierwszej kwaterze tego muralu pojawiło się pierwotnie przedstawienie powstańców warszawskich, dla którego wzorem była fotografia, owszem wykonana w czasie tego powstania, lecz przedstawiająca esesmanów ze... słynnego pułku specjalnego SS "Dirlewanger". Niemal momentalnie zrobiła się z tego chryja, huczał o tym facebook, pisały o tym gazety i portale internetowe, więc na murze doszło do korekty, a potem do jeszcze jednej, ponieważ widoczny za plecami małego powstańca żołnierz celował pierwotnie z pistoletu w jego głowę (tu znowuż inspiracją był kadr z radzieckiego filmu wojennego...). 

Wojny w naszym życiu

[Wiersz ze strony 121 już gościł na hiperrealizmie, ale w tłumaczeniu Juliana Kornhausera z książki Lament nad Sarajewem.]

W tym państwie

W księgarni Ha!artu w Bunkrze Sztuki taki skarb za jedynego piątala...

Rób rzeźniku swoje, co się ociągasz...

Stevan Tontić

RĄBANKA

Tego poćwiartujemy,

porąbiemy na kawałki,

niechaj się rozmnaża jego

święty ród.

Toż to od stóp do głów

prawdziwy "serbiak", "serb" co się zowie,

i dupsko ma czysto "serbskie"

- popatrz tylko jak śmierdzi! -

ręce i nogi, oddzielnie, to także "serbowie",

to wszystko odrośla i macki tej ośmiornicy

i każdy jego palec to "serb",

na sto procent.

Nawet nos mu się pcha

do nieba, pod obłoki - prawdziwy "serbin"!

- Odrąbać!

Rób rzeźniku swoje, co się ociągasz,

tę bestię doprowadzimy do ładu,

wszystko na jego chwałę,

która się rozciąga od jednego

do drugiego końca świata.

[Wiersz w przekładzie Juliana Kornhausera z tomu: Lament nad Sarajewem. Antologia poezji bośniackiej, Wydawnictwo 13 Muz, Fundacja Pogranicze, Szczecin-Sejny 1996, str. 95.]

Z DEDYKACJĄ DLA ŚPIOCHA

[Łukasz Korolkiewicz, 13 grudnia 1981 rano, 1982, olej, płótno, 89 x 190 cm, 
obraz w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie]

CIASTO (13 odcinek cyklu MIĘSO JAKO METAFORA)

CIASTO (nieznany wiersz Igora Janke, w którym

nawiązując do opowiadań Michaiła Zoszczenki

o wodzu rewolucji październikowej, autor wita

nowego premiera polskiego rządu)

Pamiętam pewną kolację, na którą przyjechał z daleka. 

Gospodyni chciała mu zrobić przyjemność i specjalnie 

przygotowała ukraińskie pierogi z wieprzowiną - pielmieni.  

Zapomniała, że to piątek i nie wiedziała, że gość jako człowiek

głęboko religijny - przestrzega cotygodniowego postu.

Choć wszedł do domu gospodarzy późno wieczorem, głodny, 

prosto z podróży, podczas kolacji obgryzał tylko ciasto z pierogów.  

Uczestnicy kolacji przekonywali go, że w związku z podróżą

może mieć dyspensę, ale pozostał przy skrawkach ciasta. 

Gospodyni była bardzo niepocieszona i zakłopotana…

(www.salon24.pl)

ŚWIEŻE SURÓWKI, itd.

Niezmiernie emblematyczny obrazek. Nie byłem w tych rejonach chyba od pięciu lat, czyli od czasu pracy nad Świętą Wojną. I wydaje mi się, że widoczny na zdjęciu pawilon też wtedy fotografowałem, ale ostatecznie zdjęcia nie weszły do książki. Oprócz tradycyjnej symboliki, np. akronimu "AJ" (czytaj "ANTY JUDE", jakby kto miał wątpliwości, jest też przekreślona gwiazda Dawida), klubowych godeł i barw, znajdziemy też na ścianie kotwicę Polski Walczącej, czyli znak używany przez Polskie Państwo Podziemne w czasie okupacji niemieckiej... Pracując nad Świętą Wojną, na kibicowskie graffiti z kotwicą trafiłem dopiero w 2013 roku na terenie Łodzi. W ciągu czterech ostatnich lat symbol ten zaczęto masowo umieszczać na klubowych muralach... co jest chyba wymownym znakiem mariażu kibolstwa (starałem się wcześniej unikać używania tego - kiedyś wykluczającego - terminu) i polityki. 

[Kraków, ul. Franciszka Hynka, 08/12/2017]

ZAPISKI NIEMIECKIE (1938)

Bertolt Brecht

U WYSOKO POSTAWIONYCH

Mówienie o jedzeniu jest czymś przyziemnym.

Przyczyna: oni

Już zjedli.

Ci z dołu musza zejść z tej ziemi,

Z dobrego mięsa 

Nic nie skosztowawszy.

By pomyśleć, skąd przychodzą i

Dokąd idą, są

W piękne wieczory

Zanadto zmęczeni.

Gór i olbrzymiego morza

Nie widzieli jeszcze,

Gdy skończył się już ich czas.

Jeśli ci z nizin

Nie pomyślą o rzeczach niepodniosłych,

Nie podniosą się nigdy.

CHLEB GŁODNYCH ZJEDZONO.

Nie zna nikt już mięsa. Rozlał się pot ludu

Bez pożytku.

Lasy laurowe

Wyrąbano.

Z kominów fabryk broni

Wstępuje dym.

PACYKARZ MÓWI O WIELKICH CZASACH, KTÓRE IDĄ.

Lasy jeszcze rosną.

Ziemia jeszcze rodzi.

Miasta jeszcze stoją

Ludzie jeszcze żyją.

ROBOTNICY KRZYCZĄ O CHLEB.

Kupcy krzyczą o rynki.

Ręce, co na brzuchu leżały, działają znów:

Robią granaty.

CI, KTÓRZY BIORĄ MIĘSO ZE STOŁU,

uczą zadowolenia.

Ci, którym dar ten przeznaczony, 

Żądają poświęcenia.

Ci, co najedli se do syta,

Mówią glodującym

O wielkich czasach, które nadejdą.

Ci którzy wiodą państwo w przepaść,

Twierdzą: rządzenie jest cieżkie

Dla prostego człowieka.

CI WYŻSI MÓWIĄ: POKÓJ I WOJNA

To dwie różne rzeczy.

Lecz pokój wasz i wasza wojna

Są jak burza i wiatr.

Wojna wzrasta w waszym pokoju

Jak syn w łonie matki,

I nosi

Jej straszliwe rysy.

Wasza wojna zabija

To, co wasz pokój

Jeszcze pozostawił.

JEST JUŻ NOC

Małżonkowie

Kladą się do łóżek. Młode kobiety

Urodzą sieroty.

NA MURZE WIDNIEJE KREDA:

Oni chcą wojny.

Ten, który napisał,

Już padł.

KONSTRUKTORZY SIEDZĄ

Zgarbieni w salach projektów:

Jedna cyfra fałszywa i miasta wroga

Pozostaną nietknięte.

Z BIBLIOTEK

Wychodzą rzeźnicy.

Matki stoją zamarłe,

Tulą dzieci do siebie i szukają

Na niebie znaków uczonych.

GDY PRZYJDZIE DO MARSZU, WIELU NIE WIE

Że wróg maszeruje na ich czele.

Głos dowodzącego

Jest głosem wroga.

Ten, co o wrogu mówi,

Wrogiem jest sam.

GENERALE, TWÓJ CZOŁG JEST MOCNYM WOZEM,

Zwala las i miażdży stu ludzi,

Lecz jedną wadę ma:

Potrzebuje kierowcy.

Generale, twój bombowiec jest mocny,

Leci szybciej niż burza, dźwiga więcej niż słoń,

Lecz jedną wadę ma: 

Potrzebuje montera.

Generale, człowiek jest pożyteczny,

Umie latać, umie zabijać,

Lecz jedną wadę ma:

Umie myśleć.

[Z książki: Bertolt Brecht Wiersze wybrane, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1954, str. 101-105, pierwsza część w przekładzie Stanisława Jerzego Leca, pozostałe Lecha Pijanowskiego. W sumie poemat ten pasuje też do cyklu "Mięso jako metafora", ale wklejam go tutaj pod wrażeniem ostatnich rządowych przetasowań... Czyli namaszczenia na stanowisko premiera Mateusza Morawieckiego, "miękkiego nacjonalisty gospodarczego i politycznego" (© Adam Szostkiewicz), co zaowocować może polityką społecznoekonomiczną, będącą połączeniem kultu żołnierzy wyklętych i praktyk Forexu...]

PIASKOWY ZAKĄTEK

[08/12/2017]

Kraków, tereny na zapleczu Galerii Bronowice. 

Niesamowity smród spalin z diesli dookoła...

Wszędzie wykopy, wycięte drzewa leżą pokotem na parcelach, błoto na rozjeżdżonych przez wywrotki wąskich drogach. 

Im bliżej malla, tym więcej zamieszkanych już osiedli z upchniętych ściana w ścianę szeregowców.

Ogrodzenia z żelaznych sztachet, automatyczne odsuwane bramy, szlabany i budki cieciów, kamery monitoringu na narożnikach domów.

Jest też ogrodzony kościół, do którego można się dostać przez taki strzeżony wjazd, albo od strony zamkniętego osiedla.

Jeżeli ktoś jeszcze liczy na jakąkolwiek lewicową zmianę w tym kraju, powinien to zobaczyć. Point de reveries, mesdames et messieurs!

ULICA PODWALNA

Wielce znacząca w pewnej sprawie czy też raczej wydarzeniach.

Dobra wiadomość - książką m.in. z tą właśnie fotografią (obok innych piętnastu w temacie) niedługo już ukaże się w wydawnictwie Czarna Owca. 

Wiadomość mniej dobra - wszystkie zdjęcia pójdą w czerni i bieli. Czego może najbardziej w przypadku tego kadru szkoda... 

O zbliżającej się premierze wspomnianego wydawnictwa będę informować.

[Kielce, 08/04/2016]

KLINIKA WŁOSA

[02.12.2017]

Ty patrzysz przed siebie

Josip Osti

KSIĄŻKĘ W MOJEJ RĘCE

WERTUJE MISTRAL

Książkę w mojej ręce wertuje mistral, kiedy czytam

na werandzie, z której widać rozpościerające się morze.

Na morzu żaglowiec, wokół którego krążą mewy.

Czytam. W jednej ręce książka, drugą

trzymam na twoim rozpalonym, obnażonym kolanie. Szlak jedwabny.

Żaglowiec za żaglowcem. Pełne drogich tkanin,

pachnideł i przypraw. Czytam wpatrzony w ciebie.

Widzę jak wypływam z Indii. Płynę żaglowcem

do małej miejscowości w Dalmacji, gdzie na werandzie,

ponad morzem siedzisz obok człowieka, który czyta.

W jednej ręce ma książkę, drugą trzyma na twoim rozpalonym,

obnażonym kolanie. Czyta wpatrzonynw siebie.

Ty patrzysz przed siebie. Widzisz płynący żaglowiec na morzu.

Wokół niego krążą mewy. Książkę w mojej ręce

wertuje mistral aż do chwili, gdy budzi nas krzyk mewy.

[Wiersz w przekładzie Juliana Kornhausera z tomu: Lament nad Sarajewem. Antologia poezji bośniackiej, Wydawnictwo 13 Muz, Fundacja Pogranicze, Szczecin-Sejny 1996, str. 67]

VILLEITALII

[wjazd od ul. Marzycieli, 02.12.2017]