Była kiedyś taka galeria...

Tzn. raczej roku zeszłego. Miałem tutaj dwa razy wystawę (riplej zdarzył się tylko trzem artystom). Atlas Sztuki był także współwydawcą dwóch moich książek: Niewinnego oka (2008, 2010) i Świętej Wojny (2014). Wielka szkoda, że tak się to skończyło! 

Wybrałem się dzisiaj do Łodzi, żeby zobaczyć wystawy tegorocznego Fotofestiwalu. No i niestety KASZANA RULEZ... Dokładnie tak samo sobie pomyślałem, gdy oglądnąłem program główny bieżącego wydania Miesiąca Fotografii w Krakowie. Co się u licha dzieje? Czyżby rację miał Adam Mazur wieszczący w swojej ostatniej książce "koniec fotografii"? 

Rekord Wielkanocnego Poniedziałku

Eugenio Montale

CZERWONY NA CZERWONYM

Już prawie wiosna i już baldaszki

sięgają okna od podwórza.

Niedługo zaczną wdzierać się liście i mrówki.

Chrząszcz usiłuje przejść na ukos moją książkę

podatków, czerwony na czerwonym. Gdyby jeszcze

potrafił zetrzeć jej zawartość. Bije

południe, brzęczy gdzieś telefon,

radio bełkocze dwieście ofiar

na autostradzie, rekord Wielkanocnego Poniedziałku.

[wiersz w przekładzie Anny Kamieńskiej z książki: Eugenio Montale Poezje wybrane, PIW, Warszawa 1987, s. 171]

Do najnowszego Autoportretu (nr 61)

który poświęcony jest przestrzeniom pracy, napisałem esej o tym, jak temat numeru jest przedstawiany w fotografii. A tu obszernie wspominam m.in. o zdjęciach Lewisa Hine'a, jakie robił nieletnim pracownikom w Ameryce na zlecenie National Child Labor Committee. No i obrabiam właśnie ilustrację, która otwierać będzie mój tekst, przy okazji czego (przy okazji retuszu różnych wskanowanych paprochów) mam też możliwość spojrzenia w oczy młodocianym górnikom z Pensylwanii. Niesamowite doświadczenie... 

[Lewis Hine, Ewen Breaker of Pennsylvania Coal Co., January 1911]

Nowodworce

koło Wasilkowa. Jak się nietrudno domyślić, zdjęcie przedstawia wnętrze wiaty przystanku autobusowego. Problem polega na tym (m.in.), że pojazdy zbiorkomu kursują tam bardzo rzadko...

CDN.

[Nowodworce, DW676, 05.06.2018]

ŚWIĘTA WOJNA w ZEMŚCIE

Tak to wyglądało. Fajnie. Szkoda, że nie mogłem się wybrać wtedy do Poznania, żeby to zobaczyć na własne oczy.... Ekspozycja trwała od ... marca do ... kwietnia 2018 roku. A ponieważ podesłano mi w końcu kilka dokumentacyjnych fot, więc je poniżej wklejam. Może to jest jakiś pomysł (pomysł na tę prezentację był mój) na ewentualny wystawowy pokaz murali, które obecnie fotografuję? Ewentualny...

 

(To nie jest wspomnienie z wczoraj, lecz z młodości.)

Eugenio Montale

*     *     *

Za krótkim ogrodzeniem z drutu

za jedną z tych budek kolejowych

gdzie zatrzymują się tylko pociągi towarowe,

w przestrzeni gdzie mogą współistnieć

maki i sałaty

była też papuga na swoim trapezie

i w kółko gadała... lecz w moim omnibusie

brakowało mi czasu by słuchać.

To nie jest wspomnienie z wczoraj, lecz z młodości.

Pół wieku temu i więcej, lecz to jeszcze nie dość, nie dość...

[Wiersz w przekładzie Jarosława Mikołajewskiego z książki: Eugenio Montale Zapiski z czterech lat, Wydawnictwo a5, Kraków 2018 s. 119]

Przejdź do historii

Linn Hansén

Jak car Mikołaj uzasadniał wojnę przeciwko Imperium Osmańskiemu?

Jak wytłumaczyć w zrost zaludnienia?

Czego dotyczy teoria wirulencji pasożytów?

Jak wielkie było imperium arabskie?

W jaki sposób Nigeria zdobyła niepodległość?

Wyjaśnij etymologię słowa wakcynacja

Co udowodnił Louis Pasteur?

Opisz teorię Thomasa Roberta Malthusa.

Jaką rolę odgrywał handel?

Według jakich zasad pracowano?

Porównaj epokę żelaza w północnej i południowej Europie.

Skąd wywodzi się język tuareski?

Kto był architektem pokoju?

Jak zmieniała się Francja?

Jak ma się germański wiersz heroiczny do pojęcia klasy?

Co oznaczają kolory kongijskiej flagi?

Jak narodziła się uprawa?

Do czego przyczynili się Fenicjanie?

A Rzymianie?

Wyjaśnij na czym polega feudalizm.

[Wiersz Linn Hansén w przekładzie Justyny Czechowskiej z książki: Linn Hansén Przejdź do historii, Wydawnictwo Lokator, Kraków 2018, s. 5]

Tomaszów Mazowiecki, ul. Mostowa

[04.06.2018]

Ale do książki raczej nie wjedzie...

Prostki, DK-67

[05.06.2018]

------------------------------

Naprawdę nic się nie stało?

Oni ocalili Londyn

[Rozwadów, 05.06.2018]

"Pełen chytrości uśmiech podważa uczciwość transakcji"

Fotografia strony z albumu Antologia fotografii polskiej, który dziewiętnaście lat temu opracował i wydał Jerzy Lewczyński. Podpis pod zdjęciem autorstwa Michała Greima w całości brzmi następująco: "Fein silber to fotografia z 1890 roku, która przedstawia wzmiankowany już w Biblii typ żydowskiego handlarza srebra. Pełen chytrości uśmiech podważa uczciwość transakcji. Jest to jeden ze znakomitszych portretów w naszej fotografii. Wrażenie upływu czasu potęguje rysa, pękniecie na szklanym negatywie".

No tak, teraz to już jestem całkowicie przekonany, że w Polsce nie ma, nie było i nigdy więcej już nie będzie antysemityzmu... 

Krystaliczne Źródło

[W drodze do Poznania]

Lśnienie z Sundby Kirkegård

[Z wydanej w 2016 roku przez Fundację Archeologia Fotografii książki/antologii Lux (koncepcja i projekt graficzny: Marta Przybyło-Ibadullajev), która w końcu dotarła w moje ręce.]

O ŚWIĘTEJ WOJNIE w Zemście

w Poznaniu w najbliższy piątek. ZAPRASZAM!

Biała Podlaska, ul. ks. Zbigniewa Bieńkowskiego

[05.06.2018  16:25]

MC5 at Tartar Field, Wayne State University, Detroit on July 19th 1970

Chyba jakoś w 1976 roku zacząłem regularnie kupować śp. miesięcznik Jazz, gdzie w którymś z numerów znalazłem artykuł o MC5 (chyba rok później przeczytałem o koncercie Sex Pistols w Sztokholmie - tekst nosił tytuł "Nienawiść na sprzedaż"...). Rzecz jasna, upłynęło trochę czasu zanim trafiłem na ich nagrania, a wtedy słuchałem już punk rocka, za którego prekursorów uważa się zresztą zespół z Detroit. Próbowałem znaleźć w sieci więcej nagrań z koncertu na Wayne State University, ale bezskutecznie. Zawsze kiedy słucham tych trzech kawałków, ich - jak to inaczej wyrazić? - całokształt podnosi mnie na duchu. Tak było i tym razem. Dobranoc Państwu.

(Wiadro przyjmuje i oddaje wszystko, co dostaje.)

Jane Hirshfield

Ryza papieru

Mam ryzę papieru,

pojemnik z tuszem,

migdały,

kawę,

ciepły wełniany szal.

Przyniosłam tu wszystko,

co krępuje duszę.

Przyniosłam tu wszystko,

co oddala serce.

Sarna staje na zadnich nogach,

żeby sięgnąć po jabłko na gałęzi,

choć na ziemi leży wiele jabłek.

                                   08.08.2017

Wiadro zapomina swoją wodę

Wiadro zapomina swoją wodę,

swoje mleko, swoją farbę.

Można je umyć, użyć powtórnie i znów umyć.

Podziwiam amnezję wiader.

Ich szczerość i wewnętrzną nieskończoność,

prostotę celu,

ich pojedynczy szew, zwięzły jak ośle żebro.

Wiadro odwrócone do góry dnem

też jest przydatne - jako podnóżek,

półka na narzędzia, podstawa pod bęben, stolik.

Wiadro przyjmuje i oddaje wszystko, co dostaje.

Nie chowa urazy, lęków

ani żalu.

Wiadro uderzając o zlew dzwoni najczyściej, gdy jest puste.

Ale nigdy nie ryczy.

                                          02.06.2014

[Dwa zenistyczne wiersze Jane Hirshfield w przekładzie Mieczysława Godynia z książki: Jane Hirshfeld Słodycz jabłek, słodycz fig. Wiersze wybrane, Wydawnictwo Znak, Kraków 2018, s. 201 i 183.]

USTA MLECZARZY

Ron Padgett

BEZUSTY

W ogrodzie kwiatowym za domkiem stojącym na

fundamentach kładzionych wśród łagodnych wzgórz

hrabstwa Sussex w Anglii, około roku 1920, mały

czarno-biały terier goni za własnym ogonem na trawniku

i prycha radośnie, prycha, bo coś mu każe gonić i prychac

w słońcu pod błękitnym niebem, a potem kłusować do

cienia i kłaść pysk na skrzyżowanych łapach i czekać,

aż ze szkoły wróci Marian, mała Marian, która karmi go

smakołykami i całuje w to, co byłoby ustami, gdyby je

miał!

USTA MLECZARZY

Jest północ, i trzynastu mleczarzy pracuje gorączkowo,

czyniąc rozpaczliwe wysiłki, żeby uratować swoją firmę,

niewielką mleczarnię na wzgórzach. I śpiewają pieśń ze

starego kraju, tęskną pieśń o pogromie dokonanym na

nich przez Kozaków, która miast przygnębiać, napełnia

ich wewnętrznym ciepłem, ulatującym przez zsiniałe usta.

Na zaokrąglonych bokach srebrnych kadzi refleksy ich ust

wyginają się, błyskają, by zaraz zniknąć.

WARIACJE GOLDBERGOWSKIE

Słyszałem dzisiaj w radiu, jak mówił

Glenn Gould - w nagraniu sprzed lat -

i pomyślałem, że choć by był nie wiem

jak ekscentryczny, czy trudny, czy zrzędliwy,

to i tak uwierzyłbym we wszystko, co mówi,

i uwierzyłem, bo tak pięknie budował

zdania i wyrażał się tak precyzyjnie,

że przez chwilę

było mi przykro, że nigdy go nie poznałem,

ale nie sądzę, że mógłbym przegadać z nim

całą noc przez telefon, choć może mógłbym,

zwłaszcza wówczas, kiedy byłem dość młody,

by dla sztuki dać się pokrajać.

[wiersze w przekładzie Andrzeja Szuby z książki: Ron Padgett Bezczynność butów, Instytut Mikołowski, Mikołów 2018, s. 3, 17, 37. Oglądać i słuchać Rona Padgetta na żywo, dzisiaj między 16:45 a 17:45, w Krakowie na Festiwalu Miłosza, BEZCENNE!]

Nowodworce k. Wasilkowa

[05.06.2018, 10:29]

['] ['] [']

Wczoraj rano zmarł Robert Brylewski...

(Spotkanie żywego poety z żywym poetą pod drapieżnym spojrzeniem śmierci)

Julia Hartwig

SPOTKANIA 

                                                     dedykowane Z.H.

Spotkanie i rozmowa z Michaux na ulicach

Buenos Aires którą Borges zapamiętał

jak intensywna muzykę

i na ulicy Saint Jacques spotkanie

Allena Ginsberga z tymże Michaux

którego przywołał przez jezdnię Corso

okrzykiem: Ej Henry!

Spotkanie żywego poety z żywym poetą

pod drapieżnym spojrzeniem śmierci

Kiedy się spotkali

byli już sobie znajomi

Znali swoje krajobrazy

stworzone pamięcią i wzruszeniem

i znajdowali upodobanie w swojej odmienności

zbuntowani przeciw jałowym uprawom

martwych wierszy

do których nie próbuje nawet dotrzeć słońce

Ach jakże tajemniczą rzeczą jest wiersz żywy!

Nie do naśladowania jest w nim kołysanie się drzew

poruszanych wewnętrznym oddechem

i nieregularny bieg wody

uderzającej jakby w takt serca

cala ta wstydliwa intymność

o której wprost mówić nie uchodzi

Kiedy więc spotkali się przypadkiem

mieli prawo czuć się zażenowani

Michaux pożyczył po prostu Ginsbegowi

kilka tysięcy franków na zapłacenie komornego

Z Borgesem mówili być może

o niesymetrycznym układzie wszechświata

w każdym razie nie o tym

[Historia jest taka, że kupiłem tę książkę niemal równo 30 lat temu w Kamiennej Górze. Pracowałem tam wtedy przy renowacji malowidła, jakie zdobiło wejściowy hol do zakładów Intermoda (była to przemysłowa szwalnia), które wkrótce potem w ramach procesu uwłaszczania się peerelowskiej nomenklatury zmieniły nazwę na Kamodex. Polichromia pochodziła z końca XIX wieku i była niewiele warta, niejako w przeciwieństwie do apanaży jakie inkasowałem. Poznałem wtedy trochę to robotnicze miasto (gdzie gros mieszkańców pracowała w przędzalniach lnu), noszące w niemieckich czasach nazwę Landeshut. Był to bardzo ważny czas dla mnie, formujący, pisałem wtedy intensywnie i - jak myślę - były to zupełnie niezłe teksty (miały się one znaleźć w planowanej i nigdy nie wydanej książce... Hiperrealizm). Po pracy szwendałem się po okolicy i np. odkryłem, że tamtejsze cmentarze są niemal całkowicie wyczyszczone z niemieckich nagrobków (nie miałem wtedy pojęcia o planowej akcji dewastacji poniemieckich nekropoli, jaka miała miejsce w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych...). Odkryłem też - a lepiej powiedziawszy - zdałem sobie z tego sprawę, że pierwotnie protestanckie świątynie (w Kamiennej Górze znajduje się jeden z sześciu "kościołów łaski"), po 1945 roku uległy transformacji na katolickie. Jak już wspomniałem, Kamienna Góra była wtedy robotniczym miastem, a ulice ożywiały się tylko w godzinach, kiedy do pracy w przędzalniach i fabrykach przychodziła nowa zmiana, a wcześniejsza szła do domu. Około siedemnastej, osiemnastej, prawie wszyscy przechodnie byli pijani, a ponieważ była to końcówka PRL-u piwo kończyło się godzinę, dwie, później, więc żeby skorzystać z dobrodziejstw ożywczych substancji, trzeba się było zakręcić (pracowaliśmy zwykle do dwudziestej, skądinąd zarabiałem wtedy pięcio-sześciokrotnie więcej, niż robotnicy w tamtejszych zakładach). Podczas jednej z wędrówek po Ex-Landeshut odkryłem nieźle zaopatrzoną księgarnię, gdzie na półce z poezją stało pięć tomików Obcowanie Julii Hartwig. Zajrzałem do środka (autorkę znałem wtedy przede wszystkim z tłumaczeń francuskiej poezji) i kupiłem dwa egzemplarze, dla siebie i ówczesnej narzeczonej. W następnym roku też pracowałem w Kamiennej Górze, a gdy odwiedziłem księgarnię pozostałe trzy tomiki Juli Hartwig ciągle tam były...]

(NAD NAMI)

Julia Hartwig

MINIATURA ZNAD JEZIORA COMO

To wszystko jest mi dane w żywej miniaturze

Jezioro po horyzont

półkręgiem góry lekko ośnieżone

i dużo nieba więc góruje niebieskość i srebro

Na wodzie małe łódki rybackie

bliżej stok wzgórza murawa wiosenna i świeża

Na murawie drzew mnóstwo ale wielkim ładzie stojących

a każde widoczne z osobna

rzuca cień wyrazisty bo blisko południe

i słońce świeci żywo choć przez bladą mgiełkę

Drzewa w wielu odmianach cyprysy i brzozy

oliwki migdałowce jabłonie i grusze

szare oliwki grusze właśnie w kwiatach

podobnie jak jabłonie Nad brzegiem jeziora

stary klasztor łatają miejscowi majstrowie

Klęcząc na szczycie pilnie układają

dachówkę przy dachówce z wypalonej gliny

sposobem wyuczonym od wielu pokoleń

Dachówki są czerwone słoneczna czerwienią

dacharze noszą czapki wełniane jaskrawe

i tak malutcy są z daleka

że gdyby nie stukanie młotków

ich obecność mogłaby ujść nie spostrzeżona

Pośród trawy się wije żwirowana droga

pusta o tej godzinie Wszystko trwa w bezruchu

oprócz tej grupki ludzi

Teraz ogrodnik schodzi niosąc na plecach

koszyk pełen ściętej trawy

Zaledwie wzrok odwrócisz już znika za wzgórzem

Ja zaś co patrzę na to

tak samo niewidoczna jak miniaturzysta

dawnych modlitewników

chwalę wzrok który widzi uszy które słyszą

i upór świata w trwaniu

NA PROMIE PŁYNĄCYM PO JEZIORZE COMO

Ludzie powinni być szczęśliwi tu gdzie jest tak pięknie

w tej sielskiej krainie gór i dostatku

a przynajmniej wdzięczni życzliwi

A jednak twarze tych dziewcząt są jak zamknięte kłódki

oczy niechętne i pełne cienia

ciała ociężałe i gnusne

powiedziałbyś - istoty w które stwórca zapomniał tchnąc życie

Więc cała energia idzie teraz w kartofle?

W ściemniałe ścierniska?

W północną ziemię pod skłębionymi chmurami?

Więc wolność nie rodzi piękna?

Wdzięku i dobrych manier?

Więc dobro nie rodzi dobra?

NAD NAMI

Chłopcy kopiący piłkę na rozległym placu pod obeliskiem

i apokaliptyczne niebo zachodu w tle

Skąd w tym widoku taka nagła groza

jakby ktoś chciał to wszystko obrócić w czerwony pył

I słońce to już wie I niebo to już wie

I woda w rzece

Z głośników bucha muzyka jak dziki śmiech

Tylko nad nami w górze gwiazda

z palcem na ustach stoi zamyślona

[wiersze z tomu: Julia Hartwig Obcowanie, PIW, Warszawa 1987, s. 69, 71, 67]